Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

honestatis N F

  • 1 In fraudem legis et honestātis

    Вопреки закону и чести.
    Самая загрубелая натура не может не признать несогласною с своим нравственным достоинством обязанность - делаться сознательным и деятельным пособником и, так сказать, юридическим завершителем разных плутней и обманов, ловких, но грязных махинаций, совершенных in fraudem legis et honestatis. (А. Ф. Кони, Памяти ушедших - Обнинский и Джаншиев.)

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > In fraudem legis et honestātis

  • 2 honestas

    hŏnestas, ātis, f. [honestus], honorableness.
    I.
    (Acc. to honestus, I.) Honorable consideration which a man enjoys, honor, reputation, character, respectability, credit, opp. to turpitudo (class.; cf.: existimatio, dignitas).
    A.
    Lit.: quid est honestas nisi honor perpetuus ad aliquem secundo populi rumore delatus. Lact. 3, 8, fin.:

    unde pudor, continentia, fuga turpitudinis, appetentia laudis et honestatis?

    Cic. Rep. 1, 2; cf.:

    fugiendae turpitudinis adipiscendaeque honestatis causa,

    id. Tusc. 2, 27, 66; Gell. 1, 3, 23 sq.:

    nihil esse in vita magnopere expetendum nisi laudem atque honestatem,

    Cic. Arch. 6, 14; cf.:

    omnia, quae putant homines expetenda, honestas, gloria, tranquillitas animi atque jucunditas,

    id. Lael. 22, 84; id. Phil. 7, 5, 14: cogita, ea nobis erepta esse, quae hominibus [p. 861] non minus quam liberi cara esse debent, honestatem, dignitatem, honores omnes, id. Fam. 4, 5, 2:

    quas familias honestatis amplitudinisque gratia nomino,

    on account of their character, id. Rosc. Am. 6, 15:

    honestate spoliatus,

    id. Rab. Post. 16, 44; cf.: omni jure atque honestate interdictus, Q. Metell. ap. Gell. 17, 2, 7:

    fautor infimi generis hominum, odio alienae honestatis,

    Liv. 1, 47, 11:

    honestatem omnem amittere,

    consideration, respect, Cic. Rosc. Am. 39, 114:

    in eoque (officio) et colendo sita vitae est honestas omnis et in negligendo turpitudo,

    id. Off. 1, 2, 4; Gell. 1, 3, 24: honestati alicujus convenire (with subj. clause), Paul. Sent. 3, 5, 2.—In plur. (= honores):

    ceteris ante partis honestatibus atque omni dignitate fortunaque aliquem privare,

    Cic. Mur. 40, 87.—
    B.
    Transf., concr.:

    causa, in qua omnes honestates civitatis, omnes aetates, omnes ordines una consentiunt,

    honorable, reputable persons, Cic. Sest. 51, 109.—
    II.
    (Acc. to honestus, II.)
    A.
    Honorableness of character, honorable feeling, honor, honesty, probity, integrity, virtue (class.):

    ubi est autem dignitas, nisi ubi honestas?

    Cic. Att. 7, 11, 1:

    nemo est inventus tam perditus, tam ab omni non modo honestate sed etiam simulatione honestatis relictus, qui, etc.,

    id. Rab. Perd. 8, 23 and 24:

    (qui summum bonum) suis commodis, non honestate metitur... honestatem propter se expetere,

    id. Off. 1, 2, 5 and 6; cf.:

    cum omnis honestas manet a partibus quatuor, quarum, etc.,

    id. ib. 1, 43, 152; and:

    habes undique expletam et perfectam formam honestatis, quae tota his quatuor virtutibus continetur,

    id. Fin. 2, 15, 48; Quint. 3, 8, 26:

    et in laude justitia utilitasque tractantur, et in consiliis honestas,

    id. 3, 4, 16: sunt qui tradant tanta eum (Staberium Erotem) honestate praeditum, ut, etc., such an honorable, noble character; Fr. honnēteté, Suet. Gramm. 13:

    quod factum causā publicae honestatis vindictam exspectat,

    Paul. Sent. 5, 4, 21.—
    B.
    Transf., of things, beauty, grace (very rare):

    testudinis,

    Cic. Q. Fr. 3, 1, 1, § 2:

    si est honestas in rebus ipsis, de quibus dicitur, exsistit ex rei natura quidam splendor in verbis,

    id. de Or. 3, 31, 125.

    Lewis & Short latin dictionary > honestas

  • 3 cupiditas

    cupiditās, ātis, f. (cupidus), die Begierde, das Verlangen, die Lust, im üblen Sinne = die Sucht, der Hang, die Leidenschaft (auch wie επιθυμία, als affektvolle Stimmung), I) im allg.: a) eig. (oft verb. libido vel. c., vel libido vel c., libido cupiditasve, s. Baiter Cic. Tusc. 4, 44. p. 317, 24), de voluntate tua, ut simul simus, vel potius studio et cupiditate non dubito, Cic.: eādem levitate cupiditas est in appetendo, quā laetitia in fruendo, Cic.: ardens in cupiditatibus, Sall.: intemperans sum in eius rei cupiditate, quam nosti, Cic.: quam diu in his annis sumus cupiditatum, in der Sturm- und Drangperiode, Ps. Quint. decl.- c. acrior, acerrima, Cic.: c. tam caeca, Cic.: c. alcis effrenata et furiosa, Cic.: c. flagrans, flagrantissima, Cic. u. Val. Max.: cupiditates immodicae, Curt.: c. inexplebilis, Cic.: c. incredibilis, Cic.: cupiditates indomitae atque effrenatae, Cic.: cupiditates infinitae, Cic.: c. insana, Cic.: cupiditates insatiabiles, Cic.: c. nimis magna, Cic., maior, Nep., maxima, Val. Max.: c. mala, Ter.: mira, Tac., mirabilis, Nep.: nimia, Cic.: cupiditates naturales, necessariae, Cic.: cupiditates turpissimae, Nep. – m. subj. Genet., temeritas cupiditasque militum, Hitze, Caes.: cupiditates principum (Ggstz. continentia plebis), Cic.: administer istius cupiditatum erat, Cic. – m. obj. Genet., c. argenti caelati, Cic.: pecuniae, Cic.: praedae, Caes., praedae ac rapinarum, Cic. – c. cognitionis et scientiae, Cic.: gloriae, maioris gloriae, Cic.: c. gloriae nimia, Cic.: honorum, Cic.: c. honestatis et dignitatis nimis magna, Cic.: c. imperii, Nep., imperiorum, Cic., regni, Caes.: potentiae, Suet.: ultionis, Tac. – vitae, Lust, Liebe zum Leben, Val. Max.: dass. c. lucis (Lebenslicht), Quint. – infinita quaedam c. aedificandi, Lact.: c. audiendi, Plin. ep., Platonis audiendi, Nep.: c. discendi, Cic. u. Sen.: bellandi, Nep., belli gerendi, Caes.: ignota cognoscendi, Sen.: dominandi, Cic.: edendi, bibendi, Fest.: habendi, Rutil. Lup.: imitandi, Cic.: laedendi, Quint.: mercandi, Sen.: pugnandi, Nep.: gratiae referendae, Cic.: ulciscendi, Liv.: c. summa videndi mei, Cic.: vincendi, Cic.: vivendi, Lust, Liebe zum Leben, Amm. (vgl. vorher c. vitae). – m. ad u. Akk., tanta c. ad reditum, Cic. Phil. 1, 4, 9: tanta c. ad venandum, Curt. 9, 1 (6), 33. – tantum abesse a cupiditate pecuniae, ut etc. (v. Pers.), Nep.: cum spe vincendi simul abicere certandi cupiditatem, Cic.: accendi (accensus) regni cupiditate, Curt.: ardere cupiditate, Cic., cupiditate inimicos ulciscendi, Liv. – coërcere cupiditates, Cic.: meditare, quibus verbis incensam illius cupiditatem comprimas atque restinguas, Cic. – ubi animus semel se cupiditate devinxit malā, Ter.: duci (ductus) cupiditate pecuniae vel gloriae, Scrib. – efferri gloriae cupiditate, Cic. – explere cupiditates (suas), Cic.; vgl. neque expletur umquam nec satiatur cupiditatis sitis, Cic.: an potest cupiditas finiri? tollenda est atque extrahenda radicitus, Cic. – ferri (sich fortreißen lassen) cupiditate pecuniae, Cic.: flagrare cupiditate (absol.), Cic.: flagrare aedium (alcis) cupiditate, Cic.: flagrare mirabili pugnandi cupiditate, Nep.: flagrare cupiditate discendi, Sen.: frangere cupiditates Cic.: frangi cupiditate, Cic.: fugienda est pecuniae cupiditas, Cic. – honestatis et dignitatis habere nimis magnam cupiditatem, Cic.: quam multas cupiditates, quam varias, quam infinitas habuerit, Cic. – turpissimis imbui cupiditatibus, Nep.: alqm in od. ad regni cupiditatem impellere, Brut. in Cic. ep. u. Curt.: cuius rei cupiditas impellit me interdum, ut te hortari velim, Cic.: imperare cupiditatibus (Ggstz. servire cupiditatibus), Cic.: cum incendisses cupiditatem meam consuetudinis augendae nostrae, Cic.: illa me incendit c. festinationis, Cic.: hunc tantā cupiditate incendit bellandi, ut etc., Nep.: philosophia cognitionis cupiditate incensa, Cic.: incĭdere in imperiorum, honorum, gloriae cupiditatem, Cic.: incitare alqm cupiditate imitandi, Cic.: omnem suam mentem, curam, cogitationem ad alcis rei cupiditatem incitare, Cic.: cupiditati suae indulgere alqā re, Val. Max.: cupiditatibus principum et vitiis infici solet tota civitas, Cic.: inflammare cupiditates (Ggstz. minuere), Cic.: inflammari solere corporis facibus ad omnes fere cupiditates, Cic.: inflammari (inflammatus) incredibili cupiditate, Cic.: inflammari (inflammatum esse) cupiditate honorum od. vincendi, Cic.: cupiditatum incendiis inflammatus, Cic.: summa alacritas et cupiditas belli gerendi innata est, Caes.: nimia cupiditas principatus innascitur, Cic. – cupiditates minuere (Ggstz. inflammare), Cic.: illae leges cupiditates nostras libidinesque moderantur, Plin. pan.: sapientis animus numquam cupiditate movetur, Cic. – ne qua oriatur pecuniae cupiditas, Caes. – parēre alcis libidini cupiditatique, Cic.: prolabi (sich verleiten lassen) cupiditate regni, Liv.; vgl. se cupiditate (Pachtlust) prolapsos nimium magno conduxisse, Cic. – praedae ac rapinarum cupiditas caeca rapit alqm, Cic.: eorum studio cupiditatique resistere, Auct. b. Afr.: respiravit cupiditas atque avaritia paululum, Cic.: restinguere cupiditates eloquentiā, Cic. – servire cupiditatibus (Ggstz. imperare cupiditatibus), Cic. – alqm tanta cupiditas tenet dimicandi cum alqo, ut etc., Liv.: tenere (im Zaume halten) cupiditates suas, Cic.: consuetudine ad imperii cupiditatem trahi, Nep.: omnes trahimur et ducimur (werden unwillkürlich, unwiderstehlich hingezogen) ad cognitionis et scientiae cupiditatem, Cic.: vincere alqm cupiditate (Eifer) in alqa re, Cic. – b) meton., wie επιθυμία, der Gegenstand der Begierde, das Gelüste, alcis ex impurissimis faucibus inhonestissimam cupiditatem eripere, Cic. ad Q. fr. 1, 1, 6. § 19.

    II) insbes.: a) die phys. Begierde, Lust, der Drang nach etw., α) übh.: c. cibi (Appetit), zB. si cibi c. est od. non est, Cels.: cibi cupiditatem excitare, Cels.: quodsi c. cibi reverterit, Cels.: cibi cupiditate redditā, Cels. – c. deiectionis, deiciendi, Drang zum Stuhlgang, Cels.: c. tussiendi, Cels.: crebra c. urinae, cels. – β) insbes., der Begattungstrieb, die Brunst eines Menschen, Plin. 36, 21: eines Tieres, Col. 6, 27, 4. – b) die Leidenschaft = die Liebe, cupiditatis ardor, Curt. 8, 4 (16), 27: summa, Val. Max. 5, 7 ext. 1: c. insana, Val. Max. 7, 3, 10: reliquas sorores nec cupiditate tantā nec dignatione dilexit, ut etc., Suet. Cal. 24, 3. – c) das ehrsüchtige (ehrgeizige) Streben, die Ehrsucht, der Ehrgeiz, Plur. = ehrgeizige Absichten, Bestrebungen od. Gelüste, bes. nach einem Amte od. nach Verlängerung eines Amtes, Tib. Claudii, Liv.: collegarum, Liv.: popularis, der blinde Ehrgeiz, die Neuerungssucht der Demagogen (Ggstz. consilium principum, besonnene Überzeugung der usw.), Cic.: P. Naso ommi carens cupiditate, Cic.: quanto modestior illius cupiditas fuit, quam tua, Appi? Liv.: cupiditatem et arrogantiam incendere, Cic.: illius cupiditatem refutare, Cic.: alcis cupiditati suffragari, Cic. – nachaug. auch = die Herrschsucht, das Herrschergelüst, non te propria cupiditas, sed aliena utilitas principem fecit, Plin. pan. 7, 1. – d) der Hang zu wüsten Begierden, vita maxime disiuncta a cupiditate, Cic. Rosc. Am. 39. – insbes. der Hang zu üppigem Leben, die Genußsucht, cum propinquitas et celebritas loci suspicionem desidiae tollat aut cupiditatis, Cic. pro Scauro 45. – e) die Begehrlichkeit nach fremdem Gut, der Eigennutz, das Interesse, allgem. Ausdruck für das spez. Habsucht, Geldgier, Plur. = habsüchtige, eigennützige Gelüste (Ggstz. abstinentia, integritas et innocentia, contemptus pecuniae; zuw. verb. cupiditas atque avaritia, avaritia et cupiditas, s. Bünem. Lact. 1, 20, 25): c. immodica, Liv.: c. immensa, Suet.: c. proiecta quaedam et effrenata, Cic.: c. pristina, Suet. – Sex. Naevi cupiditas crudelitasque, Cic. – homo a cupiditate omni remotissimus, Cic.: quanto ab eiusmodi cupiditatibus remotior eius animus esset, tanto etc., Plin. ep.: ita caecum cupiditate et avaritiā fuisse, ut etc., Quint. – cupiditas causa sceleris fuit, Quint.: vicinus dives cupiditatem irritat, Sen.: alcis cupiditati morem gerere, obtemperare, Cic.: sine cupiditate vixisse, Cic.; vgl. etiamtum vita hominum sine cupiditate agitabatur, sua cuique satis placebant, Sall. – f) die Leidenschaft für jmd. (Ggstz. invidia), α) im guten Sinne, die leidenschaftliche Hingebung, Ergebenheit, der Enthusiasmus, tanta erat magnificentia apud opulentiores, cupiditas apud humiliores, Hirt. b. G. 8, 51, 3. – β) im üblen Sinne, die Leidenschaftlichkeit des Redners, Richters, Zeugen usw., mit der er wider Recht und Pflicht nur nach persönlicher Neigung spricht, richtet, zeugt usw., das parteiische Interesse, die Parteilichkeit (vgl. Benecke Cic. Lig. 3. p. 11 sq. Drak. Liv. 24, 28, 8. Gräve u. Ruhnken Suet. Caes. 12), c. inconsiderata, Cic.: cupiditatis atque inimicitiarum suspicio, Cic.: quo minus cupiditatis et studii (Parteilichkeit u. Vorliebe) visa est oratio habere, eo plus auctoritatis habuit, Liv.: et sine amore et sine cupiditate et rursus sine odio et sine invidia iudicabunt, Cic.: qui (testes) aut sine ullo studio dicebant aut dissimulatione aliquā cupiditatis, Cic.: his utitur laudatoribus Flaccus, his innocentiae testibus, ut Graecorum cupiditati Graecorum auxilio resistamus, Cic. – / Genet. Plur. gew. cupiditatum; doch auch cupiditatium, zB. Cic. Sest. 138. Sen. ep. 5, 7 u. 117, 25; de tranqu. anim. 12, 1.

    lateinisch-deutsches > cupiditas

  • 4 honestas

    honestās, ātis, f. (honestus), I) die Ehre, das Ansehen bei der Welt, honestatem amittere, Cic.: studiosissimi appetentissimique honestatis, Cic.: honestatis gratiā, ehrenhalber, Cic. – Plur. honestates, »Auszeichnungen«, die einem zuteil werden, Cic. Mur. 87: u. meton., omnes honestates civitatis, alle ehrenwerten Bürger, Cic. Sest. 109. – II) die Ehrbarkeit, Ehrenhaftigkeit, Anständigkeit, der äußere Anstand, 1) im allg.: vitae, Cic.: ab omni honestate remota, dem Anstande ganz zuwider, Nep.: hinc (pugnat) honestas, illinc turpitudo, Cic. – übtr., v. Lebl., der Anstand, die Schönheit, in rebus, Cic.: testudinis, Cic. – 2) insbes., als philos. t. t., die wahre Ehrbarkeit = die moralische Würde, Tugend, Cic. de fin. 2, 48.

    lateinisch-deutsches > honestas

  • 5 actio

    actĭo, ōnis, f. [st1]1 [-] action de pousser; actiones: enroulement (t. d'architecture). [st1]2 [-] action de l'orateur ou du comédien, geste, débit, attitude, jeu de l'orateur; action de la tragédie, intrigue.    - actio paulo agitatior, Quint.: gestes un peu désordonnés.    - accipere aptos ex actione motus, Quint.: conformer ses gestes à son débit.    - actio tragica, Cic.: attitude théatrale. [st1]3 [-] faculté d'agir, activité, action, acte, fait.    - duos omni actione privare, Cic.: retirer aux dieux toute espèce d'action. (les supposer inactifs).    - actio vitae, Cic.: l'activité de la vie, la vie active.    - actio mentis, Cic.: activité de l'esprit.    - actio gratiarum, Cic. (actio laudum, Sid.): action de grâces.    - actiones honestae (actiones honestatis), Cic.: actions honnêtes. [st1]4 [-] acte de la vie publique, motion, négociation, initiative d'un magistrat.    - actiones Ciceronis, Sall.: les actes politiques de Cicéron.    - nulla erat consularis actio, Liv.: les consuls ne prenaient l'initiative d'aucune mesure.    - actioni resistere, Liv.: combattre une proposition.    - movebatur actio, Liv.: on agitait la motion de...    - actio de pace, Cic. Att. 9. 9: négociations au sujet de la paix. [st1]5 [-] action judiciaire, procès, procédure, plaidoierie, plaidoyer.    - actio perduellionis: procès de haute trahison.    - actiones scribere: rédiger ses plaidoyers.    - actionem intendere (instituere), Cic.: intenter un procès, poursuivre en justice.    - actionem dare, Cic.: permettre d'assigner.    - actionem restituere, Suet.: autoriser un appel, renvoyer devant d'autres juges.    - actio est in auctorem his verbis, Cic.: la formule d'accusation contre le vendeur est ainsi conçue.    - actiones Hostilianae, Cic.: règles de procédure données par Hostilius. [st1]6 [-] discours prononcé.    - est oratio actionis exemplar, Plin.-jn.: le discours écrit est le modèle du discours débité.    - actiones meae, Cic.: mes harangues (politiques).    - (causae) actio, Quint.: plaidoyer.
    * * *
    actĭo, ōnis, f. [st1]1 [-] action de pousser; actiones: enroulement (t. d'architecture). [st1]2 [-] action de l'orateur ou du comédien, geste, débit, attitude, jeu de l'orateur; action de la tragédie, intrigue.    - actio paulo agitatior, Quint.: gestes un peu désordonnés.    - accipere aptos ex actione motus, Quint.: conformer ses gestes à son débit.    - actio tragica, Cic.: attitude théatrale. [st1]3 [-] faculté d'agir, activité, action, acte, fait.    - duos omni actione privare, Cic.: retirer aux dieux toute espèce d'action. (les supposer inactifs).    - actio vitae, Cic.: l'activité de la vie, la vie active.    - actio mentis, Cic.: activité de l'esprit.    - actio gratiarum, Cic. (actio laudum, Sid.): action de grâces.    - actiones honestae (actiones honestatis), Cic.: actions honnêtes. [st1]4 [-] acte de la vie publique, motion, négociation, initiative d'un magistrat.    - actiones Ciceronis, Sall.: les actes politiques de Cicéron.    - nulla erat consularis actio, Liv.: les consuls ne prenaient l'initiative d'aucune mesure.    - actioni resistere, Liv.: combattre une proposition.    - movebatur actio, Liv.: on agitait la motion de...    - actio de pace, Cic. Att. 9. 9: négociations au sujet de la paix. [st1]5 [-] action judiciaire, procès, procédure, plaidoierie, plaidoyer.    - actio perduellionis: procès de haute trahison.    - actiones scribere: rédiger ses plaidoyers.    - actionem intendere (instituere), Cic.: intenter un procès, poursuivre en justice.    - actionem dare, Cic.: permettre d'assigner.    - actionem restituere, Suet.: autoriser un appel, renvoyer devant d'autres juges.    - actio est in auctorem his verbis, Cic.: la formule d'accusation contre le vendeur est ainsi conçue.    - actiones Hostilianae, Cic.: règles de procédure données par Hostilius. [st1]6 [-] discours prononcé.    - est oratio actionis exemplar, Plin.-jn.: le discours écrit est le modèle du discours débité.    - actiones meae, Cic.: mes harangues (politiques).    - (causae) actio, Quint.: plaidoyer.
    * * *
        Actio, actionis, Verbale. Quand on met la main à la besongne.
    \
        Actio de pace. Cic. Le traicté de la paix.
    \
        Gratiarum actio. Cicero. Remerciement, Regraciement, Action de graces.
    \
        Priuat deos omni procuratione atque actione Epicurus. Cic. Il dit que Dieu ne fait rien.
    \
        Actiones corporis naturales. Celsus. Operations naturelles.
    \
        Actio vitae. Cic. Ce qu'on faict en ceste vie, La maniere de vivre.
    \
        Actio fabulae. Cic. La representation d'une farce, Quand on joue une farce.
    \
        Actiones pro Actis. Ci. Les actes et faicts d'aucun en l'administration de la chose publique.
    \
        Mandare scriptis actiones suas. Cic. Les rediger par escript.
    \
        Actio, de oratoris pronuntiatione. Cic. Contenance, Maintien et maniement de personne d'un advocat quand il plaide.
    \
        Actio pro Oratione, siue quum habetur, siue quum scripta est. Quintil. Le plaidoyer d'un advocat.
    \
        Actio apud Iurisconsultos dicitur ius persequendi in iudicio quod sibi debetur. Iustinianus. Action.
    \
        Actoris actio. Cic. L'action du demandeur.
    \
        Actio est in authorem praesentem his verbis, etc. Ci. Quand le garant et autheur de quelcun est en personne present en jugement, et on faict requeste à l'encontre de luy, en la maniere qui s'ensuit, etc.
    \
        Actio in rem. Matiere petitoire. B.
    \
        Actionem concipere. Papinian. Bastir et composer une action.
    \
        Constituere actiones. Cicero. Dresser des procez, et instruire les parties à plaider.
    \
        Dare actionem. Cic. Recevoir une partie à faire une demande et poursuite en jugement de quelque chose.
    \
        Excludere actiones. Cic. Debatre une demande et poursuite par fin de non recevoir.
    \
        Excludere aliquem actionis iure. Quintil. Le debouter, etc.
    \
        Habere actionem. Cic. Avoir action, Avoir droict de demander et faire poursuite.
    \
        Iniuriarum actio. Cic. Action en matiere d'injures.
    \
        Instruere actionem. Cic. Instruire une partie comment il doibt faire sa demande, et la luy dresser.
    \
        Intendere actionem perduellionis. Cic. Poursuivir une partie en matiere de trahison.
    \
        Postulare actionem. Cic. Requerir estre receu à faire une demande et poursuite en jugement de quelque chose.
    \
        Restituere actionem. Tranquillus. Relever une partie des fins de non recevoir.
    \
        Suscipere actionem. Cic. Prendre charge de quelque affaire.

    Dictionarium latinogallicum > actio

  • 6 appetens

    appĕtens, entis (adpĕtens) avide de, qui désire, qui convoite, ambitieux.    - appetentissimus alicujus, Plin.: qui sent une forte inclination pour qqn.    - sumus adpetentissimi honestatis, Cic. Tusc. 2, 58: nous sommes très épris de la beauté morale.    - alieni appetens: qui convoite le bien d'autrui.    - appetens gloriæ, Cic. Imp. Pomp. 3: passionné pour la gloire.
    * * *
    appĕtens, entis (adpĕtens) avide de, qui désire, qui convoite, ambitieux.    - appetentissimus alicujus, Plin.: qui sent une forte inclination pour qqn.    - sumus adpetentissimi honestatis, Cic. Tusc. 2, 58: nous sommes très épris de la beauté morale.    - alieni appetens: qui convoite le bien d'autrui.    - appetens gloriæ, Cic. Imp. Pomp. 3: passionné pour la gloire.
    * * *
    I.
        Appetens, Participium. vt Appetente luce. Tacit. Approchant.
    II.
        Appetens, pen. corr. Nomen ex participio: vnde Appetentior, et appetentissimus. Cic. Convoiteux, et qui tasche à avoir quelque chose.
    \
        Alieni appetens. Sallust. Convoiteux du bien d'autruy.
    \
        Edendi appetens. Gel. Ayant desir de manger.

    Dictionarium latinogallicum > appetens

  • 7 lumen

    lūmĕn, ĭnĭs, n. [lux] [st1]1 [-] lumière.    - solis lumen, Cic. Div. 2, 91: lumière du soleil.    - lucernae lumen, Cic. Fin. 3, 45: lumière d'une lampe.    - tabulas in bono lumine collocare, Cic. Br. 261: mettre des tableaux dans un jour favorable. [st1]2 [-] flambeau, lampe, torche, lanterne, fanal.    - lumine adposito, Cic. Div. 1, 79: un flambeau étant placé à côté.    - lumini oleum instillare, Cic. CM 36: mettre de l'huile dans une lampe.    - luminibus accensis, Plin. 11, 65: les flambeaux étant allumés.    - poét. sub lumina prima, Hor.: à la tombée de la nuit (quand on commence à allumer les flambeaux). [st1]3 [-] lumière du jour, jour; lumière de la vie, vie.    - lumine quarto, Virg. En. 6, 356: au quatrième jour.    - lumine adempto, Lucr. 1033: la lumière étant ravie.    - lumen relinquere, Virg.: quitter la vie, mourir.    - civis luce serenanti vitalia lumina liquit, Cic. Div. 1: un citoyen s'est vu par un temps clair ravir la lumière du jour. [st1]4 [-] lumière des yeux, les yeux.    - luminibus amissis, Cim. Tusc. 5, 114: ayant perdu la vue.    - lumine torvo, Virg. En. 3, 677: avec un oeil farouche.    - lumina flectere, Ov. M. 5, 232: tournez les yeux.    - lumen effossum, Virg. En. 3, 663: oeil crevé.    - fodere lumina alicui, Ov. A. A. 1, 339: crever les yeux à qqn.    - alter in alterius jactantes lumina vultum quaerebant taciti, noster ubi esset amor, Ov. H. 3: jetant les yeux l'un sur l'autre, ils se demandaient silencieusement où était notre amour.    - nostra juvat lumina, quidquid agis, Ov. H. 3: tout ce que tu fais charme nos yeux. [st1]5 [-] lumière, jour d'une maison.    - lumina, Cic. de Or. 1, 179: les vues, les jours d'une maison.    - alicujus luminibus obstruere, Cic. Dom. 115: boucher, masquer la vue de qqn.    - au fig. Catonis luminibus obstruxit haec posteriorum quasi exaggerata altius oratio, Cic. Br. 66: l'oeuvre de Caton a été jetée dans l'ombre par cette manière d'écrire des successeurs qui dressèrent en qq sorte devant elle les étages d'un édifice plus élevé. [st1]6 [-] lumière en peinture (opp. aux ombres).    - Plin. 35, 29; 35, 131; Ep. 3, 13. [st1]7 [-] jour, ouverture pour la lumière, soupirail, fente, cheminée d'aération, fenêtre.    - duo lumina ab animo ad oculos perforata, Cic. Nat. 3, 9: deux ouvertures pratiquées pour faire communiquer l'âme avec la vue (avec les objets visibles).    - immittere lumina, Dig.: pratiquer des fenêtres.    - si cuniculo veniet, in binos actus lumina esse debebunt, Plin. 31: si (l'eau) vient en tunnel, il faudra mettre un soupirail tous les deux actus (= tous les 70 mètres).    - stabula non egent septentrionis luminibus, Pall. 1, 21: les étables n'ont pas besoin de fenêtres au nord. [st1]8 [-] au fig. clarté, lumière.    - oratio lumen adhibere rebus debet, Cic. de Or. 3, 50: le discours doit mettre de la clarté dans un sujet.    - lumen adferre, Cic. de Or. 3, 353: apporter la lumière, éclairer.    - aliquid praenoscere sine lumine animi non posse, Col.: qu'on ne peut rien prévoir et deviner sans la vue claire de l'esprit.    - ordo est maxime qui memoriae lumen affert, Cic.: c'est surtout l'ordre qui sert de flambeau (= de guide) à la mémoire. [st1]9 [-] flambeau, ornement.    - lumina civitatis, Cic. Cat. 3, 24: les flambeaux de la cité, les hommes qui donnent l'éclat à la cité.    - cf. Cic. Phil. 11, 24. [st1]10 [-] éclat, rayon de qqch.    - in aliquo quasi lumen aliquid probitatis perspicere, Cic. Lael. 27: voir nettement chez qqn comme une lumière de vertu.    - honestatis quasi lumen aliquod aspicere, Cic. Tusc. 2, 58: voir briller comme des rayons d'honnêteté. [st1]11 [-] rhét. ornements du (style), figures.    - grec σχήματα.    - lumina, Cic. Or. 83: ornements du style.    - dicendi lumina, Cic. de Or. 2, 119: ornements du style.    - verborum lumina, Cic. Or. 95: figures de mots.    - verborum et sententiarum lumina, Cic. Br. 275: ornements d'expressions et de pensées, figures de mots et de pensées.
    * * *
    lūmĕn, ĭnĭs, n. [lux] [st1]1 [-] lumière.    - solis lumen, Cic. Div. 2, 91: lumière du soleil.    - lucernae lumen, Cic. Fin. 3, 45: lumière d'une lampe.    - tabulas in bono lumine collocare, Cic. Br. 261: mettre des tableaux dans un jour favorable. [st1]2 [-] flambeau, lampe, torche, lanterne, fanal.    - lumine adposito, Cic. Div. 1, 79: un flambeau étant placé à côté.    - lumini oleum instillare, Cic. CM 36: mettre de l'huile dans une lampe.    - luminibus accensis, Plin. 11, 65: les flambeaux étant allumés.    - poét. sub lumina prima, Hor.: à la tombée de la nuit (quand on commence à allumer les flambeaux). [st1]3 [-] lumière du jour, jour; lumière de la vie, vie.    - lumine quarto, Virg. En. 6, 356: au quatrième jour.    - lumine adempto, Lucr. 1033: la lumière étant ravie.    - lumen relinquere, Virg.: quitter la vie, mourir.    - civis luce serenanti vitalia lumina liquit, Cic. Div. 1: un citoyen s'est vu par un temps clair ravir la lumière du jour. [st1]4 [-] lumière des yeux, les yeux.    - luminibus amissis, Cim. Tusc. 5, 114: ayant perdu la vue.    - lumine torvo, Virg. En. 3, 677: avec un oeil farouche.    - lumina flectere, Ov. M. 5, 232: tournez les yeux.    - lumen effossum, Virg. En. 3, 663: oeil crevé.    - fodere lumina alicui, Ov. A. A. 1, 339: crever les yeux à qqn.    - alter in alterius jactantes lumina vultum quaerebant taciti, noster ubi esset amor, Ov. H. 3: jetant les yeux l'un sur l'autre, ils se demandaient silencieusement où était notre amour.    - nostra juvat lumina, quidquid agis, Ov. H. 3: tout ce que tu fais charme nos yeux. [st1]5 [-] lumière, jour d'une maison.    - lumina, Cic. de Or. 1, 179: les vues, les jours d'une maison.    - alicujus luminibus obstruere, Cic. Dom. 115: boucher, masquer la vue de qqn.    - au fig. Catonis luminibus obstruxit haec posteriorum quasi exaggerata altius oratio, Cic. Br. 66: l'oeuvre de Caton a été jetée dans l'ombre par cette manière d'écrire des successeurs qui dressèrent en qq sorte devant elle les étages d'un édifice plus élevé. [st1]6 [-] lumière en peinture (opp. aux ombres).    - Plin. 35, 29; 35, 131; Ep. 3, 13. [st1]7 [-] jour, ouverture pour la lumière, soupirail, fente, cheminée d'aération, fenêtre.    - duo lumina ab animo ad oculos perforata, Cic. Nat. 3, 9: deux ouvertures pratiquées pour faire communiquer l'âme avec la vue (avec les objets visibles).    - immittere lumina, Dig.: pratiquer des fenêtres.    - si cuniculo veniet, in binos actus lumina esse debebunt, Plin. 31: si (l'eau) vient en tunnel, il faudra mettre un soupirail tous les deux actus (= tous les 70 mètres).    - stabula non egent septentrionis luminibus, Pall. 1, 21: les étables n'ont pas besoin de fenêtres au nord. [st1]8 [-] au fig. clarté, lumière.    - oratio lumen adhibere rebus debet, Cic. de Or. 3, 50: le discours doit mettre de la clarté dans un sujet.    - lumen adferre, Cic. de Or. 3, 353: apporter la lumière, éclairer.    - aliquid praenoscere sine lumine animi non posse, Col.: qu'on ne peut rien prévoir et deviner sans la vue claire de l'esprit.    - ordo est maxime qui memoriae lumen affert, Cic.: c'est surtout l'ordre qui sert de flambeau (= de guide) à la mémoire. [st1]9 [-] flambeau, ornement.    - lumina civitatis, Cic. Cat. 3, 24: les flambeaux de la cité, les hommes qui donnent l'éclat à la cité.    - cf. Cic. Phil. 11, 24. [st1]10 [-] éclat, rayon de qqch.    - in aliquo quasi lumen aliquid probitatis perspicere, Cic. Lael. 27: voir nettement chez qqn comme une lumière de vertu.    - honestatis quasi lumen aliquod aspicere, Cic. Tusc. 2, 58: voir briller comme des rayons d'honnêteté. [st1]11 [-] rhét. ornements du (style), figures.    - grec σχήματα.    - lumina, Cic. Or. 83: ornements du style.    - dicendi lumina, Cic. de Or. 2, 119: ornements du style.    - verborum lumina, Cic. Or. 95: figures de mots.    - verborum et sententiarum lumina, Cic. Br. 275: ornements d'expressions et de pensées, figures de mots et de pensées.
    * * *
        Lumen, luminis, pen. corr. Lumiere.
    \
        Vigilantia lumina. Ouid. Lumiere tousjours esclairant, et à laquelle on fait le guet de nuict.
    \
        Admouere lumen. Plin. Approcher la lumiere.
    \
        Stertuit lumen. Ouid. A criqué et faict bruit.
    \
        Si te secundo lumine hic offendero, moriere. Cic. Si je te rencontre demain ici, etc.
    \
        Diurnum lumen. Lucret. La lumiere et clairté du jour.
    \
        Purpureum lumen iuuentae. Virgil. La beauté de jeunesse.
    \
        Vaga lumina noctis. Stat. Les estoilles qui luisent de nuict.
    \
        Solis lumina peruulgant caelum. Lucret. La lumiere du soleil s'espand par tout l'air.
    \
        Luna obscura premit lumen. Virgil. Cache sa lumiere.
    \
        Cassus lumine. Virgil. Mort.
    \
        In oras luminis exoriri. Lucret. Naistre.
    \
        Dulcia linquebant lumina vitae. Lucret. Ils mouroyent.
    \
        Inuisa relinquam lumina. Virgil. Je mourray.
    \
        Orbis inanis luminis. Ouid. Quand on a crevé ou arraché l'oeil à aucun tellement qu'il n'y demeure que le trou.
    \
        Orbus luminis. Ouid. Aveugle.
    \
        Caua lumina. Ouid. Enfonssez en la teste.
    \
        Patentia. Lucret. Ouverts.
    \
        Obliquo lumine cernere aliquem. Ouid. Regarder de travers.
    \
        Condere lumina alicuius digitis. Ouid. Luy clorre et fermer les yeulx apres qu'il est mort.
    \
        Digitos in lumina condere. Ouid. Ficher les doigts dedens les yeulx.
    \
        Demittere lumina. Ouid. Baisser les yeulx, ou la veue.
    \
        Fallere lumina. Ouid. Quand une chose est si petite, qu'on ne la peult veoir.
    \
        Occidit lumen. Lucret. La veue perit, ou la puissance et faculté de veoir, la vertu visive.
    \
        Tacitis luminibus pererrare aliquem. Virgil. Le regarder de touts costez sans dire mot.
    \
        Recipere lumen. Cels. Recouvrer la veue.
    \
        Suffecta lumina letho. Valer. Flac. Teincts de couleur de mort.
    \
        Suffundit lumina rore. Ouid. Elle pleure.
    \
        Lumen. Cic. Declaration et exposition.
    \
        Clara lumina praepandere menti alicuius. Lucret. Faire ouverture et premiere introduction à aucun, pour parvenir à l'intelligence de quelque science.
    \
        Luminibus obstruere. Cic. Empescher la veue de la maison du voisin en bastissant au devant.
    \
        Obstruere alicuius luminibus, per metaphoram. Cic. Obscurcir le bruit d'autruy.
    \
        Lumina praeferre menti alicuius dicitur Deus. Ci. L'inspirer.
    \
        Lumina ciuitatis. Cic. Les plus apparents d'une ville.
    \
        Sine lumine animi. Colum. Sans la congnoissance des disciplines, Sans aucun scavoir.
    \
        Lumina in pictura. Plin. Le jour d'une peincture.

    Dictionarium latinogallicum > lumen

  • 8 studiosus

    stŭdĭōsus, a, um [st1]1 [-] appliqué, zélé, attaché à, qui a du goût pour, passionné pour.    - studiosus + gén. -- qqf. + dat. ou ad + acc. ou in + abl.    - Messalam tui studiosum esse arbitror, Cic. Q. Fr. 1: Messala, j'imagine, a de la sympathie pour toi.    - industrios homines illi studiosos vel potius amantis doloris appellant, Cic. Tusc. 2: ils appellent les gens actifs des gens qui éprouvent une passion ou même de l'amour pour la douleur.    - sumus naturā studiosissimi adpetentissimique honestatis, Cic. Tusc, 2. 58: nous avons naturellement un très grand attachement et un très grand attrait pour l'honneur.    - studiosus rei nullae, Plaut.: blasé sur tout.    - studiosores ad opus, Varr.: plus ardents au travail.    - studiosus in argento, Petr.: amateur d'argenterie. [st1]2 [-] qui favorise, qui aime, partisan de, dévoué à, favorable à, ami, admirateur.    - studiosi Catonis, Nep.: les admirateurs de Caton, ceux qui s'intéressent à Caton.    - Crassus adolescens nostri studiosissimus, Cic. Q. Fr. 2: Crassus, un adolescent qui m'aime passionnément.    - semper studiosus nobilitatis fui, Cic.: j'ai toujours été un partisan de la noblesse. [st1]3 [-] qui a du goût pour l'étude, appliqué à l'étude, studieux, savant, lettré.    - studiosus animus: - [abcl]a - esprit studieux. - [abcl]b - esprit de curiosité.    - studiosi, ōrum, m.: - [abcl]a - les étudiants. - [abcl]b - les lettrés.    - quid studiosa cohors operum struit? Hor. Ep. 1: quel ouvrage prépare la savante cohorte?    - inter eos non forensem contentionem sed studiosam disputationem crederes incidisse, Quint.: on dirait qu'il s'agit entre eux, non pas d'une contestation judiciaire, mais d'une discussion philosophique.
    * * *
    stŭdĭōsus, a, um [st1]1 [-] appliqué, zélé, attaché à, qui a du goût pour, passionné pour.    - studiosus + gén. -- qqf. + dat. ou ad + acc. ou in + abl.    - Messalam tui studiosum esse arbitror, Cic. Q. Fr. 1: Messala, j'imagine, a de la sympathie pour toi.    - industrios homines illi studiosos vel potius amantis doloris appellant, Cic. Tusc. 2: ils appellent les gens actifs des gens qui éprouvent une passion ou même de l'amour pour la douleur.    - sumus naturā studiosissimi adpetentissimique honestatis, Cic. Tusc, 2. 58: nous avons naturellement un très grand attachement et un très grand attrait pour l'honneur.    - studiosus rei nullae, Plaut.: blasé sur tout.    - studiosores ad opus, Varr.: plus ardents au travail.    - studiosus in argento, Petr.: amateur d'argenterie. [st1]2 [-] qui favorise, qui aime, partisan de, dévoué à, favorable à, ami, admirateur.    - studiosi Catonis, Nep.: les admirateurs de Caton, ceux qui s'intéressent à Caton.    - Crassus adolescens nostri studiosissimus, Cic. Q. Fr. 2: Crassus, un adolescent qui m'aime passionnément.    - semper studiosus nobilitatis fui, Cic.: j'ai toujours été un partisan de la noblesse. [st1]3 [-] qui a du goût pour l'étude, appliqué à l'étude, studieux, savant, lettré.    - studiosus animus: - [abcl]a - esprit studieux. - [abcl]b - esprit de curiosité.    - studiosi, ōrum, m.: - [abcl]a - les étudiants. - [abcl]b - les lettrés.    - quid studiosa cohors operum struit? Hor. Ep. 1: quel ouvrage prépare la savante cohorte?    - inter eos non forensem contentionem sed studiosam disputationem crederes incidisse, Quint.: on dirait qu'il s'agit entre eux, non pas d'une contestation judiciaire, mais d'une discussion philosophique.
    * * *
        Studiosus, pen. prod. Adiectiuum. Cic. Qui ha une volunté bien ardente à quelque chose, Aspre et qui poursuit de grand coeur ce qu'il fait, Studieux et soigneux et fort affectionné à faire quelque chose, Aspre et actif.
    \
        Studiosa placendi. Ouid. Convoiteuse de plaire.
    \
        Studiosissimi defensores. Cic. Qui ont grandement à coeur et en grande recommendation l'affaire d'autruy, Fort affectionnez.
    \
        Studiosus. Plin. iunior. Studieux, Grand estudiant, Qui estudie és lettres et sciences.
    \
        Studiosa disputatio. Quintil. Docte.
    \
        Studiosus laudis. Convoiteux de louange, Desireux de, etc.
    \
        Venandi aut pilae studiosi. Cic. Qui aiment la chasse et le jeu de paulme, et le frequentent fort.
    \
        Habet certos sui studiosos, qui, etc. Cic. Qui l'aiment fort.
    \
        Doctrinarum studiosus. Cic. Homme studieux de lettres.
    \
        Studiosi et amantes doloris. Cic. Laborieux et ententifs à ce qu'ils entreprennent.
    \
        Equorum studiosus. Ouid. Amateur de chavauls.
    \
        Nemorum studiosus. Ouid. Qui aiment les forests et la chasse.
    \
        Nobilitatis studiosus. Cic. Qui tient le parti des gentils hommes, Favorisant aux, etc.
    \
        Ille restituendi mei quam retinendi studiosior. Cic. Plus convoiteux de, etc.

    Dictionarium latinogallicum > studiosus

  • 9 cupiditas

    cupiditās, ātis, f. (cupidus), die Begierde, das Verlangen, die Lust, im üblen Sinne = die Sucht, der Hang, die Leidenschaft (auch wie επιθυμία, als affektvolle Stimmung), I) im allg.: a) eig. (oft verb. libido vel. c., vel libido vel c., libido cupiditasve, s. Baiter Cic. Tusc. 4, 44. p. 317, 24), de voluntate tua, ut simul simus, vel potius studio et cupiditate non dubito, Cic.: eādem levitate cupiditas est in appetendo, quā laetitia in fruendo, Cic.: ardens in cupiditatibus, Sall.: intemperans sum in eius rei cupiditate, quam nosti, Cic.: quam diu in his annis sumus cupiditatum, in der Sturm- und Drangperiode, Ps. Quint. decl.- c. acrior, acerrima, Cic.: c. tam caeca, Cic.: c. alcis effrenata et furiosa, Cic.: c. flagrans, flagrantissima, Cic. u. Val. Max.: cupiditates immodicae, Curt.: c. inexplebilis, Cic.: c. incredibilis, Cic.: cupiditates indomitae atque effrenatae, Cic.: cupiditates infinitae, Cic.: c. insana, Cic.: cupiditates insatiabiles, Cic.: c. nimis magna, Cic., maior, Nep., maxima, Val. Max.: c. mala, Ter.: mira, Tac., mirabilis, Nep.: nimia, Cic.: cupiditates naturales, necessariae, Cic.: cupiditates turpissimae, Nep. – m. subj. Genet., temeritas cupiditasque militum, Hitze, Caes.: cupiditates principum (Ggstz. continentia plebis), Cic.: administer istius cupiditatum erat, Cic. – m. obj. Genet., c. argenti caelati, Cic.: pecuniae, Cic.: praedae, Caes., praedae ac ra-
    ————
    pinarum, Cic. – c. cognitionis et scientiae, Cic.: gloriae, maioris gloriae, Cic.: c. gloriae nimia, Cic.: honorum, Cic.: c. honestatis et dignitatis nimis magna, Cic.: c. imperii, Nep., imperiorum, Cic., regni, Caes.: potentiae, Suet.: ultionis, Tac. – vitae, Lust, Liebe zum Leben, Val. Max.: dass. c. lucis (Lebenslicht), Quint. – infinita quaedam c. aedificandi, Lact.: c. audiendi, Plin. ep., Platonis audiendi, Nep.: c. discendi, Cic. u. Sen.: bellandi, Nep., belli gerendi, Caes.: ignota cognoscendi, Sen.: dominandi, Cic.: edendi, bibendi, Fest.: habendi, Rutil. Lup.: imitandi, Cic.: laedendi, Quint.: mercandi, Sen.: pugnandi, Nep.: gratiae referendae, Cic.: ulciscendi, Liv.: c. summa videndi mei, Cic.: vincendi, Cic.: vivendi, Lust, Liebe zum Leben, Amm. (vgl. vorher c. vitae). – m. ad u. Akk., tanta c. ad reditum, Cic. Phil. 1, 4, 9: tanta c. ad venandum, Curt. 9, 1 (6), 33. – tantum abesse a cupiditate pecuniae, ut etc. (v. Pers.), Nep.: cum spe vincendi simul abicere certandi cupiditatem, Cic.: accendi (accensus) regni cupiditate, Curt.: ardere cupiditate, Cic., cupiditate inimicos ulciscendi, Liv. – coërcere cupiditates, Cic.: meditare, quibus verbis incensam illius cupiditatem comprimas atque restinguas, Cic. – ubi animus semel se cupiditate devinxit malā, Ter.: duci (ductus) cupiditate pecuniae vel gloriae, Scrib. – efferri gloriae cupiditate, Cic. – explere cupiditates (suas), Cic.; vgl. neque expletur
    ————
    umquam nec satiatur cupiditatis sitis, Cic.: an potest cupiditas finiri? tollenda est atque extrahenda radicitus, Cic. – ferri (sich fortreißen lassen) cupiditate pecuniae, Cic.: flagrare cupiditate (absol.), Cic.: flagrare aedium (alcis) cupiditate, Cic.: flagrare mirabili pugnandi cupiditate, Nep.: flagrare cupiditate discendi, Sen.: frangere cupiditates Cic.: frangi cupiditate, Cic.: fugienda est pecuniae cupiditas, Cic. – honestatis et dignitatis habere nimis magnam cupiditatem, Cic.: quam multas cupiditates, quam varias, quam infinitas habuerit, Cic. – turpissimis imbui cupiditatibus, Nep.: alqm in od. ad regni cupiditatem impellere, Brut. in Cic. ep. u. Curt.: cuius rei cupiditas impellit me interdum, ut te hortari velim, Cic.: imperare cupiditatibus (Ggstz. servire cupiditatibus), Cic.: cum incendisses cupiditatem meam consuetudinis augendae nostrae, Cic.: illa me incendit c. festinationis, Cic.: hunc tantā cupiditate incendit bellandi, ut etc., Nep.: philosophia cognitionis cupiditate incensa, Cic.: incĭdere in imperiorum, honorum, gloriae cupiditatem, Cic.: incitare alqm cupiditate imitandi, Cic.: omnem suam mentem, curam, cogitationem ad alcis rei cupiditatem incitare, Cic.: cupiditati suae indulgere alqā re, Val. Max.: cupiditatibus principum et vitiis infici solet tota civitas, Cic.: inflammare cupiditates (Ggstz. minuere), Cic.: inflammari solere corporis facibus ad omnes fere cupiditates, Cic.: inflammari (inflamma-
    ————
    tus) incredibili cupiditate, Cic.: inflammari (inflammatum esse) cupiditate honorum od. vincendi, Cic.: cupiditatum incendiis inflammatus, Cic.: summa alacritas et cupiditas belli gerendi innata est, Caes.: nimia cupiditas principatus innascitur, Cic. – cupiditates minuere (Ggstz. inflammare), Cic.: illae leges cupiditates nostras libidinesque moderantur, Plin. pan.: sapientis animus numquam cupiditate movetur, Cic. – ne qua oriatur pecuniae cupiditas, Caes. – parēre alcis libidini cupiditatique, Cic.: prolabi (sich verleiten lassen) cupiditate regni, Liv.; vgl. se cupiditate (Pachtlust) prolapsos nimium magno conduxisse, Cic. – praedae ac rapinarum cupiditas caeca rapit alqm, Cic.: eorum studio cupiditatique resistere, Auct. b. Afr.: respiravit cupiditas atque avaritia paululum, Cic.: restinguere cupiditates eloquentiā, Cic. – servire cupiditatibus (Ggstz. imperare cupiditatibus), Cic. – alqm tanta cupiditas tenet dimicandi cum alqo, ut etc., Liv.: tenere (im Zaume halten) cupiditates suas, Cic.: consuetudine ad imperii cupiditatem trahi, Nep.: omnes trahimur et ducimur (werden unwillkürlich, unwiderstehlich hingezogen) ad cognitionis et scientiae cupiditatem, Cic.: vincere alqm cupiditate (Eifer) in alqa re, Cic. – b) meton., wie επιθυμία, der Gegenstand der Begierde, das Gelüste, alcis ex impurissimis faucibus inhonestissimam cupiditatem eripere, Cic. ad Q. fr. 1, 1, 6. § 19.
    ————
    II) insbes.: a) die phys. Begierde, Lust, der Drang nach etw., α) übh.: c. cibi (Appetit), zB. si cibi c. est od. non est, Cels.: cibi cupiditatem excitare, Cels.: quodsi c. cibi reverterit, Cels.: cibi cupiditate redditā, Cels. – c. deiectionis, deiciendi, Drang zum Stuhlgang, Cels.: c. tussiendi, Cels.: crebra c. urinae, cels. – β) insbes., der Begattungstrieb, die Brunst eines Menschen, Plin. 36, 21: eines Tieres, Col. 6, 27, 4. – b) die Leidenschaft = die Liebe, cupiditatis ardor, Curt. 8, 4 (16), 27: summa, Val. Max. 5, 7 ext. 1: c. insana, Val. Max. 7, 3, 10: reliquas sorores nec cupiditate tantā nec dignatione dilexit, ut etc., Suet. Cal. 24, 3. – c) das ehrsüchtige (ehrgeizige) Streben, die Ehrsucht, der Ehrgeiz, Plur. = ehrgeizige Absichten, Bestrebungen od. Gelüste, bes. nach einem Amte od. nach Verlängerung eines Amtes, Tib. Claudii, Liv.: collegarum, Liv.: popularis, der blinde Ehrgeiz, die Neuerungssucht der Demagogen (Ggstz. consilium principum, besonnene Überzeugung der usw.), Cic.: P. Naso ommi carens cupiditate, Cic.: quanto modestior illius cupiditas fuit, quam tua, Appi? Liv.: cupiditatem et arrogantiam incendere, Cic.: illius cupiditatem refutare, Cic.: alcis cupiditati suffragari, Cic. – nachaug. auch = die Herrschsucht, das Herrschergelüst, non te propria cupiditas, sed aliena utilitas principem fecit, Plin. pan. 7, 1. – d) der Hang zu wüsten Begierden, vita maxime
    ————
    disiuncta a cupiditate, Cic. Rosc. Am. 39. – insbes. der Hang zu üppigem Leben, die Genußsucht, cum propinquitas et celebritas loci suspicionem desidiae tollat aut cupiditatis, Cic. pro Scauro 45. – e) die Begehrlichkeit nach fremdem Gut, der Eigennutz, das Interesse, allgem. Ausdruck für das spez. Habsucht, Geldgier, Plur. = habsüchtige, eigennützige Gelüste (Ggstz. abstinentia, integritas et innocentia, contemptus pecuniae; zuw. verb. cupiditas atque avaritia, avaritia et cupiditas, s. Bünem. Lact. 1, 20, 25): c. immodica, Liv.: c. immensa, Suet.: c. proiecta quaedam et effrenata, Cic.: c. pristina, Suet. – Sex. Naevi cupiditas crudelitasque, Cic. – homo a cupiditate omni remotissimus, Cic.: quanto ab eiusmodi cupiditatibus remotior eius animus esset, tanto etc., Plin. ep.: ita caecum cupiditate et avaritiā fuisse, ut etc., Quint. – cupiditas causa sceleris fuit, Quint.: vicinus dives cupiditatem irritat, Sen.: alcis cupiditati morem gerere, obtemperare, Cic.: sine cupiditate vixisse, Cic.; vgl. etiamtum vita hominum sine cupiditate agitabatur, sua cuique satis placebant, Sall. – f) die Leidenschaft für jmd. (Ggstz. invidia), α) im guten Sinne, die leidenschaftliche Hingebung, Ergebenheit, der Enthusiasmus, tanta erat magnificentia apud opulentiores, cupiditas apud humiliores, Hirt. b. G. 8, 51, 3. – β) im üblen Sinne, die Leidenschaftlichkeit des Redners, Richters, Zeugen usw., mit der er wider Recht
    ————
    und Pflicht nur nach persönlicher Neigung spricht, richtet, zeugt usw., das parteiische Interesse, die Parteilichkeit (vgl. Benecke Cic. Lig. 3. p. 11 sq. Drak. Liv. 24, 28, 8. Gräve u. Ruhnken Suet. Caes. 12), c. inconsiderata, Cic.: cupiditatis atque inimicitiarum suspicio, Cic.: quo minus cupiditatis et studii (Parteilichkeit u. Vorliebe) visa est oratio habere, eo plus auctoritatis habuit, Liv.: et sine amore et sine cupiditate et rursus sine odio et sine invidia iudicabunt, Cic.: qui (testes) aut sine ullo studio dicebant aut dissimulatione aliquā cupiditatis, Cic.: his utitur laudatoribus Flaccus, his innocentiae testibus, ut Graecorum cupiditati Graecorum auxilio resistamus, Cic. – Genet. Plur. gew. cupiditatum; doch auch cupiditatium, zB. Cic. Sest. 138. Sen. ep. 5, 7 u. 117, 25; de tranqu. anim. 12, 1.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > cupiditas

  • 10 honestas

    honestās, ātis, f. (honestus), I) die Ehre, das Ansehen bei der Welt, honestatem amittere, Cic.: studiosissimi appetentissimique honestatis, Cic.: honestatis gratiā, ehrenhalber, Cic. – Plur. honestates, »Auszeichnungen«, die einem zuteil werden, Cic. Mur. 87: u. meton., omnes honestates civitatis, alle ehrenwerten Bürger, Cic. Sest. 109. – II) die Ehrbarkeit, Ehrenhaftigkeit, Anständigkeit, der äußere Anstand, 1) im allg.: vitae, Cic.: ab omni honestate remota, dem Anstande ganz zuwider, Nep.: hinc (pugnat) honestas, illinc turpitudo, Cic. – übtr., v. Lebl., der Anstand, die Schönheit, in rebus, Cic.: testudinis, Cic. – 2) insbes., als philos. t. t., die wahre Ehrbarkeit = die moralische Würde, Tugend, Cic. de fin. 2, 48.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > honestas

  • 11 honestās

        honestās ātis, f    [honos], honor received from others, repute, consideration, honor, reputation, character, respectability, credit: adipiscendaeque honestatis causā: honestate spoliatus: aliena, L.: honestatem omnem amittere, respect: honestatibus alqm privare (i. e. honoribus).— Plur, honorable men, men of standing: causa, in quā omnes honestates civitatis una consentiunt.—Of things, beauty, grace, merit: testudinis: in rebus.—Fig., uprightness, honor, honesty, probity, integrity, virtue, character: propter se expetenda.
    * * *
    honor, integrity, honesty; wealth (Plater)

    Latin-English dictionary > honestās

  • 12 turpitudo

    turpĭtūdo, ĭnis, f. [turpis], ugliness, unsightliness, foulness, deformity (syn. deformitas).
    I.
    Lit. (very rare):

    an est ullum malum majus turpitudine?

    Cic. Off. 3, 29, 105:

    virtutis laude turpitudinem tegere,

    App. Mag. p. 283, 9.—
    II.
    Trop., baseness, shamefulness, disgrace, dishonor, infamy, turpitude (syn.:

    obscenitas, dedecus): ut nullum probrum, nullum facinus, nulla turpitudo ab accusatore obiceretur,

    Cic. Font. 16, 37:

    quanta erit turpitudo, quantum dedecus, quanta labes,

    id. Phil. 7, 5, 15:

    turpitudinem atque infamiam delere ac tollere,

    id. Verr. 1, 16, 49; id. Fin. 3, 11, 38:

    si omnia fugiendae turpitudinis adipiscendaeque honestatis causā faciemus,

    id. Tusc. 2, 27, 66; cf.:

    fuga turpitudinis, appetentia laudis et honestatis,

    id. Rep. 1, 2, 2:

    (divitiis) abuti per turpitudinem,

    Sall. C. 13, 2:

    cum summā turpitudine in exsilio aetatem agere,

    id. ib. 58, 12:

    populo turpitudinem et impudentiam exprobrare,

    Suet. Aug. 42:

    verborum,

    Cic. de Or. 2, 59, 242:

    ut turpitudinem fugae virtute delerent,

    Caes. B. G. 2, 27:

    generis,

    Quint. 3, 7, 19:

    pristinae vitae,

    Gell. 18, 3, 3.— Plur.:

    propter flagitiorum ac turpitudinum societatem,

    fellowship in vile practices, Cic. Verr. 2, 5, 41, § 107; v. also turpido.

    Lewis & Short latin dictionary > turpitudo

  • 13 appetentia

    ae f. [ appeto ]
    сильное желание, стремление, страсть (ciborum PM; laudis et honestatis C)

    Латинско-русский словарь > appetentia

  • 14 complex

    com-plex, plicis adj.
    тесно связанный (c. honestatis est utilitas Ambr)

    Латинско-русский словарь > complex

  • 15 eversio

    ēversio, ōnis f. [ everto ]
    1) опрокидывание ( columnae C); разрушение (urbis Fl; templorum Q)
    2) потрясение, свержение, ниспровержение (omnis vitae C; rei publicae C; probitatis et honestatis Aug)

    Латинско-русский словарь > eversio

  • 16 expunctrix

    expūnctrīx, īcis f. [ expunctor ]

    Латинско-русский словарь > expunctrix

  • 17 honestas

    honestās, ātis f. [ honestus ]
    1) уважение, честь, почёт (laus et h. C)
    honestatis gratiā C (=honoris causā) — во внимание к заслугам
    omnes honestates civitatis C — все почётные лица государства, нотабли
    2) честность, порядочность, добродетельность, высокая нравственность (h. vitae C)
    3) приличие, достоинство, благопристойность (h. in re aliquā C; h. oratoris Q)
    4) красота, изящество ( testudinis C)

    Латинско-русский словарь > honestas

  • 18 inquino

    āvī, ātum, āre
    1) красить, окрашивать ( vellus murice M); обмазывать, покрывать ( parietem aliquā re Vtr)
    2) пачкать, измазывать (vestem, pallium Pl); осквернять ( basiis olidissimis Pt)
    3) позорить, порочить, чернить, бесславить, пятнать (famam alicujus L; splendorem honestatis C; victoriam crudelitate L)
    4) портить, ухудшать ( tempus aureum aere H). — см. тж. inquinatus

    Латинско-русский словарь > inquino

  • 19 Вопреки закону и чести

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Вопреки закону и чести

  • 20 appetens

    appetēns, entis, PAdi. m. Compar. u. Superl. (v. appeto), trachtend, strebend, begierig nach etw., m. folg. Genet., I) im allg.: appetens gloriae atque avidus laudis, Cic.: app. edendi, Gell.: alieni appetens, Cic. u. (Ggstz. sui profusus) Sall.: appotentior famae, Tac.: nihil est appetentius similium sui, nihil rapacius quam natura, Cic.: studiosissimus appetentissimusque honestatis, Cic.: homo tui appetentissimus, Cic. – II) insbes., begierig nach Geld, begehrlich = habsüchtig, homo non cupidus neque appetens, Cic.: gratus animus, non appetens, Cic.

    lateinisch-deutsches > appetens

См. также в других словарях:

  • Henry VIII — • Lengthy article which concentrates on Henry s break with the Church of Rome Catholic Encyclopedia. Kevin Knight. 2006. Henry VIII     Henry VIII      …   Catholic encyclopedia

  • JUDEX — I. JUDEX apud mediae aetatis Scriptores vatie sumitur. Sic enim vocantur Consules, apud Hier. in Chron. Magnates, Comites, Proceres, vel Senatores, apud Iornand. de Regnor. success. Isid. Pacens. in Chron. Aerâ 754. Anastas. passim. Alios. Legis… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Haymo of Faversham — was an English Franciscan and schoolman, born at Faversham, Kent and died at Anagni, Italy, circa 1243. Following the custom in the Middle Ages to designate the more celebrated among the doctors by certain epithets, he is called Inter… …   Wikipedia

  • Haimo von Faversham — Haymo von Faversham oder Haymo of Faversham (* um 1200 in Faversham (Kent); † 1243 in Anagni, Italien) war ein englischer Franziskaner und Scholar. Er hatte sich schon Ruhm als Hochschullehrer an der Universität Paris und als Prediger erworben,… …   Deutsch Wikipedia

  • Haymo von Faversham — oder Haymo of Faversham (* um 1200 in Faversham (Kent); † 1243 in Anagni, Italien) war ein englischer Franziskaner und Scholar. Er hatte sich schon Ruhm als Hochschullehrer an der Universität Paris und als Prediger erworben, bevor er vermutlich… …   Deutsch Wikipedia

  • Honestas publica — Die Öffentliche Ehrbarkeit (honestas publica) ist ein Begriff des katholischen Kirchenrechts. Im katholischen Eherecht stellt das Fehlen der öffentlichen Ehrbarkeit ein Ehehindernis dar. Es macht eine dennoch geschlossene Ehe kirchenrechtlich… …   Deutsch Wikipedia

  • Justus Christoph Schomer — Justus Christoph Schomer, auch Schomerus (* 12. April 1648 in Lübeck; † 9. April 1693 in Rostock) war ein deutscher lutherischer Theologe und Hochschullehrer. Inhaltsverzeichnis 1 Leben 2 Werke (Auswahl) 3 Literatur …   Deutsch Wikipedia

  • Publica honestas — Die Öffentliche Ehrbarkeit (honestas publica) ist ein Begriff des katholischen Kirchenrechts. Im katholischen Eherecht stellt das Fehlen der öffentlichen Ehrbarkeit ein Ehehindernis dar. Es macht eine dennoch geschlossene Ehe kirchenrechtlich… …   Deutsch Wikipedia

  • Öffentliche Ehrbarkeit — Die Öffentliche Ehrbarkeit (honestas publica) ist ein Begriff des katholischen Kirchenrechts. Im katholischen Eherecht stellt das Fehlen der öffentlichen Ehrbarkeit ein Ehehindernis dar. Es macht eine dennoch geschlossene Ehe kirchenrechtlich… …   Deutsch Wikipedia

  • Barthelemy Mercier de Saint-Leger — Barthélemy Mercier de Saint Léger Pour les articles homonymes, voir Mercier. Barthélemy Mercier, abbé de Saint Léger, dit Mercier de Saint Léger, né à Lyon le 4 avril 1734 et mort à Paris le 13 mai 1799, est un bibliographe français. Sommaire …   Wikipédia en Français

  • Barthélemy Mercier De Saint-Léger — Pour les articles homonymes, voir Mercier. Barthélemy Mercier, abbé de Saint Léger, dit Mercier de Saint Léger, né à Lyon le 4 avril 1734 et mort à Paris le 13 mai 1799, est un bibliographe français. Sommaire …   Wikipédia en Français

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»